Thank you, Llywydd, and it’s a huge pleasure to move these amendments formally today to commence our proceedings on the Stage 3 debate on the Public Health (Wales) Bill. We have been here before, of course. But, as this Bill reached this stage on the last occasion, and it was resubmitted in this Assembly, there was no reference at all to the major public health problem that we as a nation are facing. Now, there is an opportunity, through our amendments to change that and to put tackling obesity on the face of this Bill, and to ensure that a strategy is published and implemented to tackle this crisis, because it is a crisis.

I’m grateful for the broad-ranging support that has been given to these amendments today. I’m grateful to Cancer Research UK, for example, who, I know, have been encouraging Assembly Members to support this amendment. The link between obesity and cancer is clear, according to them, but there are too many people that don’t yet realise that. With their figures showing that 59 per cent of Welsh adults were overweight in 2015, and over 25 per cent of children were either overweight or obese, then Cancer Research UK is convinced that having a national strategy will be a means to start to tackle this situation.

Rwy’n falch iawn o fod yn cyflwyno'r gwelliannau heddiw, yn y cyd-destun o fod wedi cael trafodaethau cadarnhaol gyda'r Llywodraeth ynglŷn â hyn, y problemau iechyd cyhoeddus mwyaf difrifol, o bosibl, sy'n ein hwynebu ni yng Nghymru. Ac rwy’n ddiolchgar i'r Gweinidog am gytuno â mi mai dyma'r lle, ar wyneb y Bil hwn, i roi mesurau ar waith i geisio mynd i'r afael â'r argyfwng cenedlaethol hwn.

Mae hwn yn fater yr wyf yn teimlo'n gryf iawn amdano yn bersonol. Ond mae un dyn yn fy etholaeth sydd wedi bod yn ddylanwadol iawn o ran cryfhau fy mhenderfyniad i sicrhau bod y Cynulliad, a Llywodraeth Cymru, yn cymryd camau gweithredu yn y maes hwn. Ray Williams enillodd y fedal aur am godi pwysau yn y dosbarth pwysau plu dros Gymru yng Ngemau’r Gymanwlad 1986, ond mae'n dal i fod yn bencampwr o hyd—pencampwr o ran sicrhau bod ei dref, Caergybi, ac Ynys Môn, a’n cenedl, yn iachach ac yn fwy heini. Siaradais â Ray y bore yma ac mae'n falch ein bod bellach mewn sefyllfa lle gallwn, heddiw, gobeithio, ennill cefnogaeth y Cynulliad ar gyfer y gwelliant hanfodol hwn lle mae rhywbeth sydd, yn ei farn ef, wedi difetha lles ein cenedl ers degawdau bellach am fod yn ganolbwynt i strategaeth glir y Llywodraeth. Os cawn ni’r strategaeth yn gywir, mae ef yn credu y gallwn nid yn unig fod yn genedl iachach a mwy heini, ond yn un hapusach hefyd—a bydd yn arbed arian, mae’n dweud. Ac mae'n iawn, wrth gwrs. Mae Cancer Research UK yn amcangyfrif bod gordewdra yn costio £73 miliwn y flwyddyn i’r GIG. Pan eich bod yn ychwanegu afiechydon fel diabetes math 2 at hynny, a achosir yn bennaf gan ordewdra, yna mae'r ffigwr yn codi i gannoedd o filiynau o bunnoedd bob blwyddyn.

Nawr, gyda'r gwelliannau, gobeithio, wedi’u pasio a'r Bil wedi’i ddeddfu, yna bydd y gwaith yn dechrau, wrth gwrs, o wneud yn siŵr bod gennym strategaeth gref, â phwyslais, uchelgeisiol, ac y gellir ei chyflawni. Bydd Ray—rwy'n gwybod—a llawer tebyg iddo ond yn rhy falch o gyfrannu at y gwaith o lunio’r strategaeth honno. Mae er budd pob un ohonom ni yn y fan yma, pob un ohonom ni yng Nghymru, ond yn gyntaf gofynnaf i chi gefnogi ein gwelliannau heddiw.